Jak zabezpieczyć instalację elektryczną przed przepięciami i wyładowaniami atmosferycznymi?

Sezon burzowy w Polsce trwa od czerwca do sierpnia, ale współcześnie groźne wyładowania atmosferyczne możemy spotkać cały rok, wczesną wiosną i późną jesienią, a nawet zimą. Piorun, który uderza w budynek, może wywołać niemałe szkody, w tym uszkodzenie urządzeń elektrycznych, awarię instalacji, pożar lub nawet śmierć. Aby uniknąć takich sytuacji, warto wyposażyć obiekt w odpowiednie sprzęty ochronne. Jak zabezpieczyć instalację elektryczną przed niebezpiecznymi wyładowaniami atmosferycznymi i przepięciami? Podpowiadamy!

Czym jest przepięcie?

Termin przepięcie odnosi się do wzrostu napięcia powyżej wartości znamionowej, która natomiast określa optymalną wysokość napięcia, z jaką może bezpiecznie pracować urządzenie. W domach rodzinnych mogą pojawiać się dwa rodzaje przepięć:

• przepięcia zewnętrzne (zwane atmosferycznymi) – wywołują je uderzenia pioruna; narażone są na nie przede wszystkim wysokie budynki oraz obiekty, które stoją na pustej, otwartej przestrzeni;
• przepięcia wewnętrzne (zwane systemowymi) – powstają najczęściej w wyniku zwarcia prądowego, doziemienia lub przełączenia; mogą skutkować niebezpiecznym porażeniem prądem lub nawet wywołać pożar.

Kiedy następuje przepięcie?

Kiedy do instalacji elektrycznej dociera krótkotrwały ładunek prądu piorunowego, który kilkaset razy przekracza jej wytrzymałość, powstaje przepięcie. Skutkiem tego jest zwiększenie napięcia w instalacji oraz uszkodzenie wszelkich podpiętych do systemu urządzeń elektrycznych. Przepięcia mogą wywołać porażenie prądem, a nawet pożar.

Jak ochronić dom przed przepięciami zewnętrznymi?

Wyładowania atmosferyczne podczas burzy mogą być bardzo niebezpieczne, nawet jeśli nie uderzają bezpośrednio w nasz dom. Aby ochronić budynek przed pożarem, a urządzenia elektryczne przed spaleniem, należy zainwestować w solidną instalację odgromową. Skuteczny system odgromowy, zapewniający bezpieczeństwo, powinien składać się z:

• przewodów odprowadzających;
• przewodów uziemiających;
• zwodów (drutów montowanych na dachu, które przejmują pioruny);
• uziomów (elementów z metalu, które, wbite w ziemię, rozpraszają wyładowanie).

Jak ochronić dom przed każdym rodzajem przepięć?

Ochrona przed przepięciami zewnętrznymi pozwoli zabezpieczyć budynek przed pożarem spowodowanym uderzeniem pioruna. Jednak nawet wtedy, gdy zainstalowana zostanie instalacja odgromowa, wciąż mogą występować wysokie skoki napięć, powodujące uszkodzenie urządzeń elektrycznych. Zabezpieczenie sprzętów i instalacji wymaga zamontowania ochronników przepięciowych odpowiedniej klasy.

• Ochronniki klasy 1 (dawniej klasy B) to najlepsze uzupełnienie instalacji odgromowej. Zabezpieczają systemy przed bezpośrednim i bardzo bliskim uderzeniem piorunów. Montuje się je w złączeniu kablowym.
• Ochronniki klasy 2 (dawniej klasy C) są montowane w rozdzielnicach. Zabezpieczają one urządzenia elektryczne przed przepięciami łączeniowymi (komutacyjnymi).
• Ochronniki klasy 3 (dawniej klasy D) są montowane bezpośrednio przy urządzeniach – w gniazdkach elektrycznych lub listwach. Są idealnym zabezpieczeniem dla wrażliwych i bardzo czułych sprzętów elektrycznych.

Kto powinien zająć się montażem ochrony przeciwprzepięciowej?

Zarówno montaż instalacji odgromowej, jak również ochronników poszczególnej klasy, powinny zostać wykonany przez wykwalifikowanego elektryka. Specjalista nie tylko doradzi wybór odpowiedniego urządzenia ochronnego, ale też sprawdzi stan instalacji, przedstawi poszczególne rozwiązania i dokona niezbędnych prac instalacyjnych.

Jak chronić urządzenia elektryczne przed przepięciami?

Jeszcze kilkanaście lat temu najlepszą ochroną urządzeń elektrycznych przed burzą było… wyciągnięcie wtyczek z gniazdek. Współcześnie istnieją jednak łatwiejsze sposoby. Podstawą jest zainstalowanie instalacji odgromowej. Dodatkowym zabezpieczeniem jest montaż ochronników przepięciowych pierwszej, drugiej lub trzeciej klasy. Pozwolą one na najwyższy stopień ochrony nawet delikatnych i wrażliwych na przepięcia urządzeń.

Jakie szkody w instalacji elektrycznej może wywołać burza?

Burza jest bardzo niebezpiecznym zjawiskiem. W zamkniętym obiekcie – w domu – jesteśmy bezpieczni, o ile budynek wyposażony jest w odpowiednie zabezpieczenia (instalacja odgromowa, uziemienie, ochronniki przepięciowe). Piorun to ogromna energia. Uderzając w niezabezpieczony obiekt, może spowodować między innymi:

• uszkodzenie urządzeń elektrycznych podpiętych do instalacji;
• pęknięcie ścian, zniszczenie konstrukcji obiektu;
• porażenie prądem, pożar.